Η συμβολή της πρόληψης στον καρκίνο από το 1975 έως το 2020
Την ύψιστη σημασία της πρόληψης στην αντιμετώπιση του καρκίνου καταδεικνύει δημοσίευση (brief report) στο “JAMA” που δημοσιεύθηκε στις 5 Δεκεμβρίου. Ειδικότερα όπως αναφέρουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα») της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τέως Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής), μόνο στις ΗΠΑ, αποφεύχθηκαν συνολικά 5,94 εκατομμύρια θάνατοι του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα και του προστάτη από το 1975 έως το 2020. Οι προσπάθειες πρόληψης του καρκίνου και προσυμπτωματικού ελέγχου απέτρεψαν 8 από τους 10 από αυτούς τους θανάτους (4,75 εκατομμύρια αποτρεπόμενοι θάνατοι).
Η μελέτη αυτή ήταν βασισμένη σε μοντέλο που χρησιμοποιεί δεδομένα θνησιμότητας από καρκίνο σε επίπεδο πληθυσμού. Η πρόληψη και ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου ήταν οι κύριοι συντελεστές στη μείωση της θνησιμότητας από αυτούς τους 5 καρκίνους τα τελευταία 45 χρόνια. Η περαιτέρω μείωση της θνησιμότητας θα απαιτήσει αυξημένη εφαρμογή αποτελεσματικών παρεμβάσεων και νέων ανακαλύψεων.
Σε αυτή τη μελέτη, αποτελέσματα από δημοσιευμένα μοντέλα από το Δίκτυο Μοντελοποίησης Παρέμβασης και Επιτήρησης Καρκίνου (Cancer Intervention and Surveillance Modeling Network) επεκτάθηκαν για να ποσοτικοποιηθούν οι θάνατοι από καρκίνο που αποφεύχθηκαν έως το 2020. Τα δεδομένα που τροφοδότησαν τα μοντέλα βασίστηκαν σε εθνικά δεδομένα σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου, την επιβίωση του καρκίνου και τη θνησιμότητα λόγω άλλων αιτιών, καθώς και την διάδοση και τα αποτελέσματα της πρόληψης, τον προσυμπτωματικό και τη θεραπεία. Μελετήθηκε η πρωτογενής πρόληψη μέσω μείωσης του καπνίσματος (πνεύμονας), του προσυμπτωματικού ελέγχου για θεραπευτική παρέμβαση (τραχήλου και παχέος εντέρου) ή έγκαιρης ανίχνευσης (στήθος, τράχηλος, παχέος εντέρου και προστάτης) και θεραπεία (μαστός, παχέος εντέρου, πνεύμονας και προστάτης). Στη μελέτη αξιολογήθηκε ο εκτιμώμενος συνολικός αριθμός θανάτων από καρκίνο που αποφεύχθηκε με παρεμβάσεις έναντι μη προόδου.
Η συμβολή κάθε παρέμβασης διέφερε ανάλογα με το σημείο του καρκίνου. Ο προληπτικός έλεγχος αντιπροσώπευε το 25% των θανάτων από καρκίνο του μαστού που αποφεύχθηκαν. Οι θάνατοι από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας αποφεύχθηκαν σχεδόν πλήρως μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου και της αφαίρεσης των πρόδρομων αλλοιώσεων του καρκίνου, καθώς επίσης η θεραπεία ήταν πιο ήπια κατά την περίοδο της μελέτης. Αποφεύχθηκαν θάνατοι από καρκίνο του παχέος εντέρου λόγω του προσυμπτωματικού ελέγχου και αφαίρεσης των προκαρκινικών πολυπόδων ή της έγκαιρης ανίχνευσης στο 79% και της προόδου της θεραπείας στο 21%. Οι περισσότεροι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα αποφεύχθηκαν με τη μείωση του καπνίσματος (98%), αυτό όμως διότι σε αυτά τα άτομα ο προσυμπτωματικός έλεγχος ήταν χαμηλός και η θεραπεία ήταν σε μεγάλο βαθμό παρηγορητική πριν από το 2014. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος συνέβαλε στο 56% των θανάτων από καρκίνο του προστάτη που αποφεύχθηκαν.
Πηγή: Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ
Επιμέλεια: Γιώργος Σακκάς
GR-NON-01415